Kanker en de daarmee samenhangende behandelingen hebben een diepgaande invloed op de vruchtbaarheid van een vrouw, waardoor vaak het gebruik van in vitro fertilisatie (IVF) voor het behoud van de vruchtbaarheid noodzakelijk is. Dit proces is vooral van vitaal belang voor vrouwen die na de kankerbehandeling kinderen willen krijgen. Hier is een meer gedetailleerde en uitgebreide uitleg:
Impact van kanker op de vruchtbaarheid:
Directe effecten: Kankers waarbij de voortplantingsorganen rechtstreeks betrokken zijn (zoals eierstok-, baarmoeder- of baarmoederhalskanker) kunnen de vruchtbaarheid beïnvloeden door deze organen te beschadigen.
Indirecte effecten: Kankers elders in het lichaam kunnen indirect de vruchtbaarheid beïnvloeden door algehele verslechtering van de gezondheid, hormonale onevenwichtigheden of behandelingen die het voortplantingssysteem beïnvloeden.
Effecten van kankerbehandelingen:
Chemotherapie: Chemotherapiemedicijnen, bekend om hun cytotoxische effecten, kunnen ovariumfalen veroorzaken. De omvang van de schade hangt af van het type en de dosering van de medicijnen en de leeftijd van de patiënt, waarbij oudere patiënten kwetsbaarder zijn.
Bestralingstherapie: Straling, vooral wanneer gericht in de buurt van het bekken, kan de baarmoeder en de eierstokken beschadigen, wat leidt tot verminderde vruchtbaarheid of steriliteit. Straling kan ook de baarmoeder beschadigen, waardoor het vermogen om zwanger te worden wordt aangetast.
Chirurgische ingrepen: Bij operaties voor voortplantingskanker kunnen voortplantingsorganen worden verwijderd, wat direct leidt tot onvruchtbaarheid.
Hormonale therapieën: Deze therapieën, die worden gebruikt bij de behandeling van bepaalde soorten borstkanker, kunnen de functie van de eierstokken tijdelijk of permanent onderdrukken.
Vruchtbaarheidsbehoudstrategieën met behulp van IVF:
Ei of embryo invriezen: De meest gebruikelijke methode is het stimuleren van de eierstokken om meerdere eicellen te produceren, die vervolgens worden teruggevonden en ofwel als ei worden ingevroren of worden bevrucht met sperma om embryo's te creëren en in te vriezen.
Ovariaal weefsel bevriezen: Een opkomende techniek waarbij eierstokweefsel wordt verwijderd, ingevroren en opnieuw geïmplanteerd na de behandeling van kanker, waardoor mogelijk de vruchtbaarheid wordt hersteld.
GnRH-agonisten: Gebruikt tijdens chemotherapie om de functie van de eierstokken mogelijk te beschermen door de eierstokken in een ‘rusttoestand’ te brengen.
IVF na kankerbehandeling:
Gebruik van bevroren eieren/embryo's: Na de behandeling kunnen deze eieren/embryo's worden ontdooid en gebruikt in IVF-cycli.
Nieuwe IVF-cycli: Als de vrouw na de behandeling nog enige eierstokfunctie behoudt, zijn nieuwe IVF-cycli met behulp van haar eieren mogelijk mogelijk.
Uitdagingen en risico's:
Tijdsdruk: Kankerbehandelingen kunnen vaak niet lang worden uitgesteld, waardoor de beschikbare tijd voor het behoud van de vruchtbaarheid wordt beperkt.
Gezondheids risico's: IVF-procedures en zwangerschap brengen risico's met zich mee, vooral bij vrouwen met een voorgeschiedenis van kanker.
Herhaling van hormoongevoelige kankers: Zwangerschap na borstkanker vereist bijvoorbeeld een zorgvuldige afweging vanwege het potentiële risico dat hormoonspiegels de terugkeer van kanker beïnvloeden.
Psychologische impact en ondersteuning:
De dubbele last van de diagnose van kanker en potentiële onvruchtbaarheid kan psychologisch overweldigend zijn. Toegang tot psychologische ondersteuning en advies is van cruciaal belang.
Concluderend kan worden gesteld dat het snijvlak van kankerbehandeling en vruchtbaarheid een complex gebied is dat een zorgvuldige afweging van medische, psychologische en ethische factoren vereist. IVF en aanverwante technieken voor vruchtbaarheidsbehoud bieden hoop, maar brengen ook uitdagingen met zich mee en vereisen een persoonlijke aanpak die is afgestemd op de omstandigheden en gezondheidsstatus van elk individu.
